Hai nền kinh tế hàng đầu EU cho phép thanh toán khí đốt Nga bằng đồng rúp

Sự mơ hồ sáng tạo

Đức và Italia thông báo, các công ty có thể mở tài khoản bằng đồng rúp để tiếp tục mua khí đốt Nga mà không vi phạm các lệnh trừng phạt. Thông báo được đưa ra sau khi 2 nền kinh tế hàng đầu EU có các cuộc thảo luận với Liên minh Châu Âu (EU), nhiều nguồn tin cho biết.

Ba Lan, Bulgaria và Phần Lan đã từ chối tuân thủ yêu cầu thanh toán khí đốt Nga qua tài khoản đồng rúp với ngân hàng Gazprombank và đã bị cắt nguồn cung.

Tuy nhiên, cũng có những quốc gia EU khác không chỉ đạo các công ty thực hiện những động thái có thể dẫn đến mất nguồn cung khí đốt quan trọng của Nga phục vụ cho sưởi ấm hộ gia đình và cung cấp cho các nhà máy. 

Brussels công bố 2 bộ hướng dẫn bằng văn bản về cách mua khí đốt Nga mà không vi phạm các lệnh trừng phạt, nhưng lộ trình pháp lý vẫn còn chưa rõ ràng khi các quan chức EU cũng khuyến cáo các công ty trong một cuộc họp kín rằng không mở tài khoản bằng đồng rúp với Gazprombank.

Một số nhà ngoại giao tại Brussels từ các quốc gia thành viên EU cho biết, khuyến cáo này là cố ý mơ hồ để cho phép các nước mở tài khoản bằng đồng rúp và tiếp tục mua khí đốt Nga.

“Họ cần tạo ra một mức độ mơ hồ sáng tạo. Mục đích của sự mơ hồ sáng tạo đó là tạo ra vừa đủ chỗ cho tất cả các cách hiểu khác nhau” – nhà ngoại giao EU giấu tên nói về hướng dẫn của Ủy ban Châu Âu. 

Một phát ngôn viên của Ủy ban Châu Âu ngày 19.5 cho biết, không “khuyến khích” các công ty mở tài khoản bằng đồng rúp. 

Vùng xám

Hai nguồn tin nói với Reuters rằng, các nhà nhập khẩu khí đốt của Đức được Berlin thông báo có thể mở tài khoản đồng rúp để thanh toán khí đốt Nga mà không vi phạm các lệnh trừng phạt, miễn là các khoản thanh toán mà các công ty thực hiện cho Gazprombank không phải bằng tiền tệ Nga.

Các nguồn tin cho hay, Đức, nước nhập khẩu khí đốt Nga lớn nhất trong khu vực, đã liên tục hành động về vấn đề này với sự phối hợp chặt chẽ với EU.

Chính phủ Italia cũng trao đổi với Ủy ban Châu Âu và nhận được sự rõ ràng về cách mua khí đốt Nga hợp pháp, một nguồn tin chính phủ cấp cao nói với Reuters.

Điều này xảy ra trước khi công ty năng lượng Italia Eni thông báo đầu tuần này về việc bắt đầu các thủ tục để mở 2 tài khoản, một bằng euro và một bằng rúp ở ngân hàng Gazprombank, nguồn tin nói thêm.

Quyết định này phù hợp với những gì đã được bộ phận năng lượng của Ủy ban Châu Âu thông báo, nguồn tin nhấn mạnh.

Tuần trước, Thủ tướng Italia Mario Draghi nói rằng, đây là một “vùng xám” của liệu việc tuân thủ kế hoạch thanh toán mà Nga đưa ra có vi phạm các lệnh trừng phạt hay không, với việc không có phán quyết chính thức nào về vấn đề này.

Trong hướng dẫn bằng văn bản, EU cho biết, các công ty có thể mua khí đốt Nga mà không vi phạm các lệnh trừng phạt nếu thanh toán bằng đơn vị tiền tệ của các hợp đồng hiện hành và có tuyên bố rằng làm như vậy sẽ hoàn thành nghĩa vụ hợp đồng của họ.

Hầu hết hợp đồng mà các công ty EU có với ông lớn khí đốt Nga Gazprom là bằng đồng euro hoặc USD.

Tuy nhiên, hướng dẫn không nói rõ việc mở tài khoản bằng đồng rúp để chuyển đổi các khoản thanh toán đó sang đơn vị tiền tệ của Nga có vi phạm lệnh trừng phạt của EU không.

Katja Yafimava, thành viên nghiên cứu cấp cao tại Viện Nghiên cứu Năng lượng Oxford, nhận định, không có cơ sở pháp lý nào cho thấy việc mở tài khoản bằng đồng rúp vi phạm lệnh trừng phạt.

“Không có gì trong hướng dẫn bằng văn bản ngăn cản người mua mở các tài khoản như vậy. Mặc dù các tuyên bố bằng lời của Ủy ban Châu Âu đã tạo ra sự mơ hồ, nhưng chính hướng dẫn bằng văn bản mới là vấn đề quan trọng” – bà lưu ý.

Chính phủ các quốc gia chịu trách nhiệm thực thi các lệnh trừng phạt của EU vốn đã được tất cả 27 quốc gia thành viên chấp thuận. Brussels có thể khởi động hành động pháp lý chống lại các chính phủ không thực thi lệnh trừng phạt.

Ba Lan đã yêu cầu Brussels tư vấn rõ ràng hơn về việc liệu các công ty có thể mở tài khoản bằng đồng rúp hay không. Người phát ngôn của Bộ Kinh tế Hà Lan nói rằng, nước này đang vận động hành lang cho một lập trường rõ ràng của EU, để “vẽ một đường cho cả EU”.